ÇOCUK VE GENÇLERDE İNTERNET VE KİTAP OKUMA

İnternet çağı, dijital teknolojilerin hayatımıza girmesiyle birlikte çocuk ve gençlerin kitap okuma alışkanlıkları üzerinde derin etkiler yaratmaktadır. Bu etkiler, hem olumlu yönleri hem de olumsuz yanlarıyla dikkat çekmektedir. İnternetin sunduğu sınırsız bilgi erişimi, okuma alışkanlıklarını teşvik edici bir unsur olarak öne çıkarken, aynı zamanda dikkat dağıtıcı içeriklerin bolluğu, derinlemesine okuma alışkanlığını zayıflatabilmektedir.

Öncelikle, dijital platformlar sayesinde kitaplara erişim kolaylaşmıştır. E-kitaplar, sesli kitaplar ve çevrimiçi kütüphaneler, çocukların ve gençlerin istedikleri zaman, istedikleri yerde kitaplara ulaşmalarını sağlamaktadır. Bu durum, özellikle coğrafi ve ekonomik kısıtlamaları ortadan kaldırarak, geniş kitlelerin kaliteli edebiyata ulaşmasına olanak tanımaktadır. Ayrıca, internet üzerinden yayımlanan ücretsiz kitaplar ve makaleler, okuma alışkanlığını teşvik eden önemli kaynaklar arasında yer almaktadır. Bu sayede, gençler farklı türlerde ve konularda bilgi sahibi olabilmekte, merak ettikleri konularda derinlemesine araştırma yapabilmektedirler.

Ancak internet, aynı zamanda dikkat dağıtıcı pek çok unsur barındırmaktadır. Sosyal medya, video içerikleri, online oyunlar ve kısa süren dikkat gerektiren diğer dijital aktiviteler, çocuk ve gençlerin uzun metinler okumalarını zorlaştırmaktadır. Bu durum, özellikle erken yaşlarda okuma alışkanlığı kazanmaya çalışan bireylerde, sabır ve odaklanma becerilerinin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Dijital dünyanın sunduğu hızlı ve anlık geri bildirim, derinlemesine düşünmeyi ve analitik okuma alışkanlıklarını geri planda bırakabilmektedir.

Görsel ve işitsel içeriklerin ön plana çıkması, kitap okuma kültürünü farklı bir boyuta taşımaktadır. İnteraktif hikayeler, multimedya içerikler ve kısa videolar, çocukların hayal gücünü geliştirme noktasında kitapların sunduğu detaylı betimlemeler yerine daha yüzeysel deneyimler sunabilmektedir. Bu durum, klasik edebiyatın ve uzun metinlerin göz ardı edilmesine sebep olabilir. Özellikle sosyal medya üzerinde yayılan kitap özetleri, alıntılar ve kısa yorumlar, okuyucuların derinlemesine analiz yapmalarını engelleyerek, okuma deneyimini kısaltmaktadır.

Bununla birlikte, internet çağında okuma alışkanlıklarını desteklemek için çeşitli stratejiler de geliştirilebilir. Aileler ve eğitimciler, çocuklara ve gençlere kitap okumanın değerini anlatmalı, onlara uygun kitap seçimlerinde rehberlik etmelidir. Dijital platformlarda okuma grupları oluşturmak, kitap kulüpleri düzenlemek ve sosyal medya üzerinden kitap tartışmalarına katılmak, okuma alışkanlığını pekiştiren olumlu örneklerdendir. Ayrıca, dijital teknolojilerin sunduğu interaktif öğrenme araçları, çocukların okudukları metinleri daha iyi anlamalarına yardımcı olabilecek şekilde tasarlanabilir.

Sonuç olarak, internet çağının kitap okuma alışkanlıkları üzerindeki etkisi çok boyutludur. Dijital dünyamız, kitaplara erişimi kolaylaştırırken, dikkat dağıtıcı unsurlar ve yüzeysel içeriklerle derinlemesine okuma deneyimini tehlikeye atmaktadır. Bu yüzden, çocuklar ve gençler için dijital ve basılı kitaplar arasında denge kurmak, okuma kültürünü korumak ve geliştirmek adına büyük önem taşımaktadır. Bilinçli ve düzenli bir okuma rutini, internetin sunduğu olanaklarla harmanlandığında, gelecek nesillerin kültürel birikimini artıracak ve eleştirel düşünme becerilerini güçlendirecektir.

Uzm.Dr. Senem TURAN

Çocuk ve Genç Psikiyatri Uzmanı