Atipik Otizm (Yalancı Otizm) Nedir?
Atipik otizm, klasik otizm spektrum bozukluğu tanı kriterlerini tam olarak karşılamayan ancak otizm benzeri belirtiler gösteren gelişimsel bir bozukluktur. “Yalancı otizm” olarak da bilinir. Bu tabloda çocuklar, sosyal, iletişimsel ve davranışsal alanlarda otizme benzer zorluklar yaşar ancak bu durumun altında uyaran eksikliği gibi çevresel faktörler bulunabilir.
Hangi Koşullarda Görülür?
Sosyal uyaran eksikliğine bağlı atipik otizm, özellikle erken çocukluk döneminde yeterli sosyal, duygusal ve bilişsel uyarana maruz kalmayan çocuklarda ortaya çıkabilir. Bu durum;
- İhmal edilmiş,
- Aşırı ekran karşısında vakit geçirmiş,
- Oyun ve eğitim ortamlarından yoksun,
- Duygusal açıdan yetersiz destek almış çocuklarda daha sık gözlenir.
Belirtileri Nelerdir?
- Dil gelişiminde gecikme
- Göz temasının azlığı
- Sosyal iletişimde zorluk
- Tekrarlayıcı davranışlar (el sallama, dönme vb.)
- Ortamla sınırlı etkileşim
Bu belirtiler klasik otizm ile benzerlik gösterebilir, ancak doğru değerlendirme ile ayırt edilebilir.
Tedavi ve Müdahale Yöntemleri
Uyaran eksikliğine bağlı atipik otizm tedavisinde amaç, çocuğun sosyal ve bilişsel gelişimini yoğun şekilde desteklemektir:
- Erken eğitim programları
- Davranış terapileri
- Dil ve konuşma terapisi
- Aileye psikoeğitim
- Duyusal ve sosyal açıdan zengin bir ortam oluşturma
Ayrıca, sevgi dolu ve güvenli bağlanma ilişkisi kurmak çocuğun gelişiminde kritik rol oynar. Erken teşhis ve doğru müdahale ile belirtiler büyük ölçüde gerileyebilir.
Danışanların En Çok Merak Ettiği Sorular
1. Uyaran eksikliğine bağlı atipik otizm kalıcı mıdır?
Erken teşhis ve yoğun destek ile belirtiler önemli ölçüde düzelebilir.
2. Çocuğum konuşmuyor, bu mutlaka otizm mi?
Hayır. Dil gecikmesinin birçok nedeni olabilir. Değerlendirme sonrası uyaran eksikliği veya farklı gelişimsel durumlar saptanabilir.
3. Ekran maruziyeti gerçekten bu soruna yol açabilir mi?
Uzun süreli ve kontrolsüz ekran maruziyeti, dil ve sosyal gelişimi olumsuz etkileyebilir.
4. Tedavi ne kadar sürer?
Çocuğun yaşı, gelişim düzeyi ve ailenin katılımına bağlı olarak süre değişir. Erken başlayan yoğun programlarda gelişim daha hızlı olur.
5. Antalya’da bu konuda kimden yardım alabilirim?
Antalya’da Çocuk, Ergen ve Genç Psikiyatristi Uzm. Dr. Senem Turan, bu alanda değerlendirme ve tedavi hizmeti sunmaktadır.