Yüzeysel Disleksi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Disleksi, çocukların okuma ve yazma sürecinde farklı zorluklar yaşamasına neden olan bir öğrenme güçlüğüdür. Disleksi tek bir biçimde görülmez; farklı alt türleri vardır. Bu alt türlerden biri de yüzeysel disleksidir.
Yüzeysel Disleksi Nedir?
Yüzeysel disleksi, bireyin kelimeleri bütün halinde tanımakta güçlük çektiği bir disleksi türüdür. Bu çocuklar genellikle kelimeleri harf harf çözerek okumaya çalışır. Düzenli, sesletimi yazıldığı gibi olan kelimeleri daha kolay okurken; düzensiz, istisna içeren kelimeleri okumakta zorlanırlar.
Örneğin Türkçede “kitap” gibi kelimeleri kolayca okuyabilirken, yabancı kökenli ve farklı telaffuz gerektiren sözcüklerde takılabilirler.
Belirtileri Nelerdir?
Yüzeysel disleksi özellikle ilkokul yıllarında fark edilir. Belirtiler şunlardır:
- Kelimeleri yavaş ve harf harf çözerek okuma
- İstisna içeren kelimeleri yanlış okuma
- Okuma hızında yaşıtlarına göre gerilik
- Okuduğunu anlamada güçlük
- Yazarken harf atlama veya ses temelli yazma
- Yabancı dil öğrenmede zorlanma
Ailelerin Sık Sorduğu Sorular
1. Fonolojik disleksi ile yüzeysel disleksi arasındaki fark nedir?
Fonolojik dislekside çocuk harf-ses ilişkisini kurmakta zorlanır, hayali kelimeleri okuyamaz. Yüzeysel dislekside ise çocuk harf-ses ilişkisini kullanabilir ama kelimeyi bütün halinde görme ve istisnaları tanıma konusunda sıkıntı yaşar.
2. Yüzeysel disleksi olan bir çocuk okul başarısında çok geride mi kalır?
Zorluk yaşasa da doğru destekle akranlarıyla aynı seviyeye gelebilir. Erken fark edilmesi önemlidir.
3. Yüzeysel disleksi tamamen geçer mi?
Disleksi bir hastalık değil, kalıcı bir öğrenme farklılığıdır. Ancak özel eğitim, bireysel terapi ve okul desteği ile belirtiler hafifletilebilir.
4. Çocuğum yabancı dil öğrenirken çok zorlanıyor, disleksi olabilir mi?
Evet, yüzeysel disleksi özellikle yabancı dil öğreniminde daha belirgin hale gelebilir. Bu durumda bir çocuk psikoloğu ya da çocuk psikiyatristinden değerlendirme almak faydalıdır.
Tedavi ve Destek Yöntemleri
Yüzeysel disleksiye yaklaşımda çocuğun bireysel özelliklerine uygun eğitim planı hazırlanır. Kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
- Kelime tanıma çalışmaları (görsel kartlar, bütünsel okuma teknikleri)
- Okuma hızını artırmaya yönelik egzersizler
- Çoklu duyu yöntemleri (görsel, işitsel, dokunsal materyallerle destekleme)
- Psikolojik destek (özgüven ve kaygı yönetimi için)
- Aile ve öğretmen iş birliği
Çocuğun motivasyonunu yüksek tutmak ve öğrenme sürecini keyifli hale getirmek, tedavi kadar önemlidir.
Antalya’da Yüzeysel Disleksi İçin Destek
Yüzeysel disleksi tanısı ancak profesyonel bir değerlendirme ile konulabilir. Antalya’da hizmet veren Çocuk, Ergen ve Genç Psikiyatristi Uzm. Dr. Senem Turan, disleksi ve öğrenme güçlükleri alanında çocukları değerlendirmekte ve ailelere uygun yol haritası sunmaktadır.
Bir çocuk psikoloğu eşliğinde yapılacak destekleyici çalışmalarla çocukların hem akademik başarısı hem de özgüveni artırılabilir.