Zeka ve Gelişim Testleri
- CAS (Cognitive Assessment System): Çocuğun bilişsel işlevlerini; dikkat, planlama, eşzamanlılık (bilgiyi aynı anda işleme) ve ardıllık (sıralı işleme) alanlarında değerlendirir. Özellikle öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve bilişsel profilin anlaşılmasında kullanılır.
- WISC-IV (Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği – IV): 6–16 yaş arası çocukların zeka düzeyini ölçen en yaygın testlerden biridir. Sözel anlama, algısal akıl yürütme, çalışma belleği ve işlemleme hızı gibi alt alanları değerlendirir.
- Kent-EGY (Kent Gelişim Testi): 6–14 yaş arası çocukların zihinsel gelişimini ölçen kısa ve pratik bir testtir. Genellikle okul çağı çocuklarının zekâ düzeylerini hızlı değerlendirmede tercih edilir.
- Porteus Labirentleri: Çocuğun planlama, problem çözme ve dürtü kontrolünü ölçen bir testtir. Labirentler gittikçe zorlaşır ve hata sayısı değerlendirilir.
Görsel – Motor ve Algı Testleri
- Bender Gestalt Görsel Motor Algı Testi: Çocuğun görsel-motor koordinasyonunu ve algı düzeyini ölçer. Çocuk, şekilleri kopyalar; hata türleri zihinsel işlevler hakkında bilgi verir. Öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve beyin işlev bozukluklarını anlamada kullanılır.
- Gessell Gelişim Figürleri: Çocuğun yaşına göre çizim becerilerini değerlendirir. Motor gelişim, algı ve olgunluk hakkında bilgi verir. Çocuğun çizdiği şekiller yaş normları ile karşılaştırılır.
Çizim Testleri
- Good Enough Harris “Bir İnsan Çiz” Testi: Çocuğun çizdiği insan figürüne göre zihinsel gelişim düzeyi hakkında fikir verir. Ayrıntı sayısı ve çizim özellikleri değerlendirilir.
- Bir Aile Resmi Çiz Testi: Çocuğun ailesi hakkındaki algısını, ilişkilerini ve duygularını anlamak için kullanılır. Çocuk aile bireylerini nasıl konumlandırıyorsa bu bağları yansıtır.
Gelişim Tarama Testleri
- Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE): 0–6 yaş çocuklarda dil-bilişsel, ince motor, kaba motor ve sosyal beceri alanlarını değerlendirir. Türkiye’de en yaygın gelişim tarama testidir.
- Denver II Gelişim Tarama Testi: 0–6 yaş çocuklarda gelişimsel geriliği tarar. Motor, dil, sosyal ve kişisel gelişim alanlarını ölçer. Genellikle rutin kontrollerde kullanılır.
Kişilik ve Duygusal Değerlendirme Testleri
- Cümle Tamamlama Testi: Çocuğun duygu ve düşüncelerini bilinçdışı şekilde açığa çıkarır. Yarım bırakılan cümleleri tamamlaması istenir. İçsel çatışmalar, kaygılar ve beklentiler anlaşılır.
- CAT (Children Apperception Test): Çocuklara resimler gösterilerek hikâye anlatmaları istenir. Bu hikâyeler çocuğun duygusal dünyasını, korkularını, aile ilişkilerini ve bilinçdışı çatışmalarını ortaya çıkarır.
- Symond’s Testi: Çocuğun aile bireylerine yönelik duygularını ve içsel çatışmalarını anlamak için kullanılan projektif bir testtir.
- Louisa Duss Psikanalitik Hikâyeler: Çocuğa yarım bırakılmış hikâyeler verilir, çocuğun tamamlama biçimi duygusal ihtiyaçlarını, çatışmalarını ve korkularını gösterir.
Özel Durum ve Tarama Testleri
- Özel Öğrenme Güçlüğü Belirti Tarama Testi: Okuma, yazma, matematik gibi alanlarda öğrenme güçlüğü riskini belirlemek için kullanılır.
- Otizm Tarama Testi: Çocuklarda otizm spektrum bozukluğu riskini taramak için kullanılan ölçeklerdir (ör. M-CHAT). Erken teşhis için önemlidir.
- Çocuklar için Kaygı ve Depresyon Ölçeği: Çocuğun kaygı ve depresyon belirtilerini ölçer, risk düzeyini belirler.
- Bağlanma Değerlendirme Ölçekleri (RSQ, A-RSQ): Ergen ve yetişkinlerde bağlanma stillerini (güvenli, kaygılı, kaçıngan) ölçer. İlişkilerdeki güven duygusu hakkında bilgi verir.
- Anne-Baba Tutum Ölçeği: Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tarzlarını (otoriter, demokratik, ilgisiz, koruyucu vb.) değerlendirir.
- Güçler – Güçlükler Anketi (SDQ): Çocuğun davranışsal ve duygusal sorunlarını, aynı zamanda güçlü yönlerini değerlendirir.
- Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği: Ergen ve yetişkinlerde özsaygı düzeyini ölçen en yaygın kullanılan testlerden biridir.
Terapi Yöntemleri
- Oyunla Tedavi (Play Therapy): Çocuğun oyun yoluyla kendini ifade etmesine, duygusal çatışmalarını çözmesine yardımcı olur. Özellikle 3–12 yaş arası çocuklarda yaygındır.
- Aile Tedavisi: Aile içi iletişim, çatışma ve bağlanma sorunlarını çözmek için aile bireylerinin birlikte katıldığı terapi yaklaşımıdır.