- Hoşgörülü olmak: Ebeveynler genellikle hoşgörülü olmayı; çocuğu, canının istediğini yapmak konusunda serbest bırakmayla, özgür çocuk yetiştirme ile eş tutarlar. Halbuki bu anlamdaki hoşgörülü olmanın çocuğa bir faydası olmayacaktır. Anne babalar çocuğu engellemenin onun psikolojisine zararlı olacağı düşüncesi taşıdıkları için, en olmaz şeyleri mümkün hale getirmektedirler( duvarlara resim yapmak, gecenin bir saatinde bir oyuncak ya da yiyecek için anne- babanın seferber olması vb). Bu gibi davranışların altında yatan sebep, genellikle ebeveynlerin ‘’ hayır, yapma-olmaz ‘’ demekten korkması ve sert davranma korkusu ya da çocuğu tarafından sevilmeme kaygısına akılcı bir neden bulmak için modern psikolojiye sığınmasıdır.
- Dönemsel özellikleri seyre dalmak: Bir diğer önemli yanlış düşünce, çocuklar belli yaş dönemlerini aşarken anne babanın çaresizlikle bu dönemin geçmesini, kendiliğinden çözülmesini beklemeleri gerektiği görüşüdür. Oysaki çocuklar okul öncesi dönemde farklı özellikler taşıyan gelişim dönemleri yaşarlar. Bunları yaşarken çoğu zaman hayat tüm aile bireyleri için hiç de kolay olmayacaktır. Ama şu bilinmelidir ki bu dönemler evrensel ve geçici olmakla birlikte anne baba olarak bu dönemlerde edindiğimiz tutumlar ve yaklaşımlarla bu evreleri nasıl yönettiğimiz çocuğun bu dönemleri başarı ile atlatıp atlatamayacağının en önemli belirleyicilerindendir.
- Anne baba hiçbir zaman sinirlenmemeli, soğukkanlılığını korumalı: Bir başka yanlış düşünce iyi anne babanın hiçbir zaman sinirlenmeyen hep sakin kalabilen anne baba olduğu görüşüdür. Normal olarak böyle ebeveynlere rastlamak mümkün değildir çünkü insan olarak herkesin duyguları ve duygusal iniş-çıkışları vardır. Burada önemli olan anne babaların duygularını içtenlikle ve uygun bir şekilde ifade edebilmesidir, duygularını bastırmak ya da farklı şekilde ortaya koyup yapmacık davranmak değil…
Ebeveynlik Nedir?
Bir insan çocuk sahibi olduğunda, başka hiçbir meslekte olmayan, günde 24 saat süren ve ömür boyu devam eden bir görevi üstlenir: ebeveynlik.
Ebeveynlik, yalnızca çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak değil; mutlu, sağlıklı ve dengeli bireyler yetiştirmek için çocuk psikolojisi alanındaki bilimsel bilgileri sevgi dolu bir tutumla hayata geçirme sanatıdır.
Ne var ki çağdaş toplumlarda en basit işe bile çalışan seçerken eğitim ve deneyim aranırken, ebeveynlik için hiçbir resmi eğitim verilmez. Toplum, özellikle annelere “Artık anne oldun, bu işi en iyi şekilde yapmalısın” mesajını verir. Bu büyük sorumluluk, bazı ebeveynlerde yapamama kaygısı, yetersizlik hissi ve iletişim sorunlarına yol açabilir.
Ebeveynlikte Doğru Bilinen Yanlışlar
1. Hoşgörülü Olmak = Sınırsız Özgürlük Vermek
Bazı ebeveynler hoşgörüyü, çocuğu tamamen serbest bırakmak ve her istediğini yapmakla eş tutar.
Örneğin; çocuğun duvara resim yapmasına izin vermek veya gece yarısı istediği oyuncak için seferber olmak…
Bu yaklaşımın temelinde genellikle “Hayır” demekten korkma veya çocuğun sevgisini kaybetme kaygısı yatar. Oysa sağlıklı hoşgörü, çocuğun gelişimini destekleyen sınırlarla birlikte uygulanmalıdır.
2. Dönemsel Özellikleri Sadece Seyretmek
Bazı anne babalar, zorlu gelişim dönemlerinde “Bu dönem geçer” düşüncesiyle pasif kalmayı tercih eder.
Oysa okul öncesi ve çocuklukta yaşanan gelişim evreleri, ebeveynin aktif yönlendirmesi ve doğru tutumları ile sağlıklı şekilde atlatılır. Tutumlarınız, çocuğun bu dönemi başarıyla geçip geçemeyeceğini belirler.
3. Anne Baba Hiç Sinirlenmemeli
Toplumda “İyi anne baba hiç sinirlenmez” algısı yaygındır. Oysa insan olarak herkesin duyguları vardır. Burada önemli olan duyguları bastırmak değil, uygun şekilde ifade edebilmektir.
Yapmacık sakinlik yerine, kontrollü ve yapıcı duygu paylaşımı, çocuk için daha sağlıklı bir model oluşturur.
Ebeveynlere Öneriler
- Tutarlı olun: Söyledikleriniz ve davranışlarınız uyumlu olsun.
- Sınırlar koyun: Sevgiyle belirlenmiş sınırlar, çocuğun güven duygusunu artırır.
- Empati gösterin: Çocuğun duygularını anlamaya çalışın.
- Kendi duygularınızı sağlıklı ifade edin: Çocuğunuza model olun.
- Gelişim dönemlerini bilin: Hangi yaşta ne tür davranışların normal olduğunu öğrenin.
Danışanların En Çok Merak Ettiği Sorular
1. Çocuğuma “Hayır” demek onu üzer mi?
Hayır. Net, sevgi dolu ve açıklayıcı şekilde “hayır” demek, çocuğun sınırları öğrenmesine yardımcı olur.
2. Her istediğini yaparsam mutlu olur mu?
Kısa vadede evet gibi görünse de, uzun vadede disiplin ve sorumluluk eksikliği gelişebilir.
3. Sinirlenmem normal mi?
Evet. Önemli olan sinirinizi nasıl ifade ettiğinizdir. Yapıcı ve kontrollü tepkiler verin.
4. Zorlu dönemlerde beklemek mi, müdahale etmek mi doğru?
Gelişim evrelerinde aktif rehberlik etmek, çocuğun sağlıklı ilerlemesi için gereklidir.
5. Antalya’da ebeveynlik konusunda profesyonel destek alabilir miyim?
Evet. Uzm. Dr. Senem Turan, Antalya’da ebeveynlik, çocuk gelişimi ve çocuk psikolojisi konularında ailelere profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktadır.